Thứ Bảy, 31 tháng 3, 2012

ẢỎ THUẬT TRÊN YOUTUBE

            Mời xem video ảo thuật






CHUYỆN... LA DE CON CỌP


Đã từ lâu rồi anh em bạn bè mỗi khi gặp Xuân, đều yêu cầu anh ta phải viết về LaVe, kể những giai thoại về LaVe, vì biết Xuân đã từng làm việc tại hãng BGI Sàigòn, tức là hãng Brasseries, Glacières d’Indochine, nhà máy nấu LaVe ở Chợ Lớn, cạnh sân vận động Cộng Hòa.

Quảng cáo La de Con Cọp thời trước
Câu chuyện thường được mọi người nhớ về LaVe, hỏi Xuân nhiều nhứt, là chuyện chai LaVe lớn, mà  dân nhậu gọi là LaVe Trái Thơm. Nghe nói rằng hồi ấy, trong mỗi thùng 6 chai chỉ có một chai Trái Thơm, giá đặc biệt và cũng là quà tặng đặc biệt mỗi khi có khách quý. Ai đã được uống LaVe Trái Thơm đều khen là ngon đặc biệt, và khen ngon hơn chai LaVe thường. Xuân nói chắc nịch: LaVe Trái Thơm, LaVe thường, LaVe Quân tiếp Vụ cũng là một thứ thôi, khi vô chai có nhãn trái thơm thì nó Trái Thơm, vô chai thường thì nó là LaVe thường, gặp chai in nhãn Quân tiếp Vụ thì nó biến thành LaVe Quân tiếp Vụ, thế thôi! 

Thực sự hãng BGI lúc ấy chỉ có nấu hai loại LaVe sau đây :

1) LaVe thường, vào chai lớn (dung tích 610 centilitres) thường gọi LaVe Con Cọp vì chai có in hình đầu con cọp màu vàng và  nhãn hiệu Bière Larue

2) LaVe 33, nấu thơm hơn, độ rượu nhiều hơn, mùi vị đậm đà hơn, vô chai nhỏ (dung tích 330 centilitres), tên thường gọi là Bia Băm Ba, nhãn hiệu là Bière 33 Export.

Vậy mà có người khen - chê không đúng, cho LaVe Trái thơm là ngon nhứt, xong đến LaVe Con Cọp và hạng chót là LaVe Quân tiếp Vụ, vì QTV là loại dành cho Quân đội uống. Chẳng qua chỉ là cái mã ở ngoài cả. Thế mới biết ở đời chỉ trọng cái bề ngoài.



Quý vị nghĩ coi nấu 2 loại Bia đã tóe phở, hộc xì dầu, BGI đâu có hưỡn nấu chi tới ba bốn loại khác nhau, còn vô chai vô lọ, đổi ca đổi người, phức tạp lắm. Chỉ chuyện đổi võ chai cho hạp với rượu cũng đủ hao tiền. Nhưng nói hoài mà hổng ai tin. Nhớ hồi đó, ông cụ bà cụ tui, hể khi bạn tui đến nhà chơi, tui lấy LaVe ra uống, chẳng may đụng mấy chai QTV, do mấy ông chú tui đem về, thì bà bảo: “Nhà hết LaVe để mẹ biểu cậu Thành đi mua LaVe Con cọp về uống chứ uống chi đồ QTV dỡ òm, để cho các em của con, vì lính tráng tụi nó uống quen rồi.!”. Tôi giải thich cho bà hiểu là chỉ có một thứ , nhưng bả không tin. Thiệt là “Bụt nhà hổng thiên” !

Câu chuyện về LaVe Trái thơm.

Mặt sau của chai la de Con Cọp
Lúc ấy là năm 1973, anh Xuân làm chánh sở Tiếp thị (Chef du Service Marketing), coi luôn phần quảng cáo của hãng BGI. Để tiết kiệm tiền làm nhãn ở Pháp, Xuân sử dụng văn phòng quảng cáo của hãng. Xuân nghĩ là anh họa sĩ văn phòng quảng cáo (anh này chuyên vẽ những fond trên thùng các xe chở hàng của hãng, để các anh thợ sơn sơn theo mẫu) đủ tài nghệ chép lại cái nhãn đặt ở Pháp. Và Xuân đã nhờ anh họa sĩ vẽ lại cái nhãn. Trên nhãn cái đầu con cọp vàng ở giữa, hai bên có hai tràng hoa houblons, là loại hoa dùng để thêm cái vị nhẫn đắng vào bia. Nấu bia ngon dỡ là do cái tài thêm ít hay nhiều hoa houblon, cũng như gia vị ngũ vị hương trong nghề bếp núc vậy. Nhãn vẽ xong đại khái cũng tạm ổn, vì anh họa sĩ này chưa bao giờ nhìn thấy hoa houblon, khi thấy hoa houblon trên cái nhãn ở Pháp giông giống trái thơm, cho là Trái thơm bèn vẽ giống trái thơm. Các ông giám đốc Tây cũng ba chớp ba nháng, kể cả anh chánh sở Tiếp thị là Xuân cũng thế. Vì thiệt tình mà nói, có ông nội nào từng nhìn thấy hoa houblon tươi đâu ? Biết là houblon nhưng chỉ nhìn thấy hoa dưới dạng khô. Còn các anh kỹ sư nhà máy, các anh nấu rượu (brasseurs – đây là một cái nghề riêng) là dân LaVe thứ thiệt, thì lại làm dưới xưởng. Bọn quyết định là dân Văn phòng, dân làm Marketing quyết định mọi việc, bổn phận các anh kỹ sư là sản xuất, chỉ sao làm đúng vậy thôi. Quý vị thấy đó, không phải chỉ trong quân đội mới có cảnh lính văn phòng và lính chiến trường! Nhãn được ông chủ ô kê, gởi đi làm décalques, đưa qua Công ty Thủy tinh Khánh hội in lên 100 ngàn chai mới.

Khi đưa chai vào nhà máy ở Chợlớn, các lão kỹ sư cười vỡ bụng: “Hoa houblon sao giống hình trái thơm thế nầy???”. Nhưng đã nói các quan văn phòng là chánh mà, nên quyết định cứ trộn chai mới vào với đám chai cũ, lẫn lộn để bơm nước bia vào, chả ai biết gì đâu, người ta uống LaVe chứ có mấy ai thèm nhìn cái nhãn? Chẳng lẽ vất bỏ 100 ngàn chai mới in hay sao ? Vài ông giám đốc còn thày lay dạy đời “Dân Việt Nam tụi bây không biết uống bia, uống quá lạnh, nhiều khi còn để đông đặc lại (bia đặc), còn thêm nước đá, ngon lành gì, vì vậy trái thơm hay hoa houblon có ai biết chi mô mà ngại ngùng, a - lê cứ thế mà làm”. Chàng chánh sở biết thân, im thin thít, ngậm miệng ăn tiền, phải bảo vệ danh dự anh họa sĩ nhà và danh phong sở Marketing chớ, nhưng dù sao cũng thấy… quê quá xá!!!

Vậy mà dân nhậu cho rằng Lave nhãn Trái thơm ngon hơn, thơm hơn LaVe nhãn khác! Thơm vì nó có hình trái Thơm chăng???  

La de Quân tiếp Vụ
Nói thì LaVe (sát nhau), mà viết thành LA VE (cách ra), là vì một anh Tây ở hãng đã viết và cho in trên cuốn lịch phát hằng năm, nền vàng với hình con cọp nằm ngang màu đen và viết LA VE LARUE. Dân Tây hồi đó khi mới đến Sài Gòn, vào những quán ăn gặp cái lịch ấy thường đặt câu hỏi cái hãng nào mà “Rửa Đường” như vậy, vì họ đọc Lave (động từ Laver  = rửa, tiếng Anh là clean, to wash) và  la rue (rue = đường phố, street). 

Để tránh cái ngộ nhận ấy, cá nhân anh Xuân là trưởng Marketing bèn đề nghị thay đổi cách ghi trên tấm lịch ấy. Cũng vì trong cùng thời gian ấy, đang có một chương trình sản xuất một loại Bia Màu (Bia Nâu - Bière Brune), nên người ta thưòng dùng chữ Bia hơn chữ LaVe, gọi Bia Đen, Bia Nâu, Bia Màu nó dễ nghe hơn, cho nên Tết năm 1975, cái lịch cố hữu màu vàng, con cọp đen được in lại với chữ BIA LARUE. Từ năm ấy cũng mất dần luôn chữ LaVe hay LA VE. Có điều an ủi là có những bạn hàng không bằng lòng với chữ BIA, vì ở dưới quê người ta hổng biết bia là gì, mà thường nói là uống la de (theo cách phát âm ở Nam bộ) nên phải giữ chữ LaVe. Thế là anh Xuân bèn cho in thêm 5000 tấm lịch có chữ LAVE LARUE. Ôi thương làm sao cái tình “miệt dườn” của quê hương mình.
Đến Tết năm 1976, anh Xuân không ra lịch ra liết gì cả, vì chế độ phân phối làm gì có chuyện marketing.

Quảng cáo La de Con Cọp thời trước
Tên của Ông Victor Larue, cha đẻ hãng BGI, chỉ có ở chai LaVe lớn thôi, phần còn lại không ai nói tới. Mà cũng nực cười: Ổng đẻ ra hãng Nước đá, nhưng tên ổng lại đặt cho LaVe!
Đó là vài mẫu chuyện của Hảng LaVe, Nuớc Ngọt, Nước Đá vào cái thời của mình. Nay tình cờ có một bài báo viết về LaVe hay Bia tôi xin phỏng dịch và viết lại hầu qúy bạn:

Hương Vị Nhẹ Nhàng của LaVe
(Phỏng theo bài tra cứu của Laure Gasporotto - Tuần báo Express- số ra ngày 25 tháng 6/2009)

“Bịt mắt lại, một tay thợ có nghề nấu Bia khi nếm không thể biết được bia nào là Bia hơi, và bia nào là Bia chai”. Đây là một lời thú tội của một tay nấu bia nhà nghề (Maître Brasseur) của hãng Kronenbourg, hãng bia nỗi tiếng ở nước Pháp.
Ngày nay, Bia Hơi đang được thương mại đến tận gia đình. Những thùng bia hơi với những hệ thống bơm hơi đang được bình dân hóa đến tận gia đình. Không còn bắt buộc dắt nhau ra quán nhậu bia hơi, để thưởng thức các hương vị Bia Tươi, với cái bọt mềm dịu trong miệng, đưa tay chùi đôi mép vướng bọt. Ngày nay đem một thùng Bia Hơi và dụng cụ về nhà, rũ vài bạn bè về, tìm cái thú vui của hương vị, thưởng thức cả vị giác và cả thính giác nữa.. tiếng pxììì kéo dài khi bia sủi bọt… đo cái bọt đang sủi, gạt cái bọt đang thừa…
Cả một chương trình điệu nghệ như khi ta nâng niu ly rượu đỏ, cẩn thận xoay vòng, cẩn thận đưa lên mủi cho khứu giác tràn đầy mùi thơm, xong đưa lên môi nhấp một ngụm, súc súc miệng cho đầy vị giác, tìm những cảm xúc… Ly rượu ngọt ngào, thơm tho, đầy tất cả bầu trời thiên nhiên hương vị vùng Bordeaux hay vùng Bourgogne… Ôi tôi đã đi lạc vào động Thiên Thai của rượu đỏ rồi…

Thôi thì trở về LaVe vậy. Ngày nay với kỹ thuật mới, bia hơi bán trong thùng sắt có thể giữ được 6 tháng. Còn bia chai giữ được một năm. Chả bù vào những năm 1970 ở Sài Gòn chúng tôi chỉ bán Bia Hơi cho những quán nào bảo đảm bán hết thùng bia trong 24 giờ. Sau đó đỗi thùng mới, súc hệ thống hơi và vòi, mà phải để nhân viên BGI làm, mới bảo đảm, vì chúng tôi, hãng BGI bảo đảm an toàn, vệ sanh, và dĩ nhiên hương vị của bia. Vì thế ở Sài Gòn lúc bấy giờ rất ít quán có Bia hơi.
Quý bạn chắc còn nhớ quán bán Bia Bock ở khu Chợ cũ đường Hàm Nghi cạnh Ty Ngân Khố không ? Chiều chiều ra đấy làm vài ly Bock, ăn một hai hột vịt lộn, hay Bò Bía thật là hết xẩy.
Ở Pháp thi uống một ly demi (đọc là đờ mi), tưởng là nữa lít, thật sự chỉ có ¼ lít thôi, vì có 25 centi litres. Uống demi thường ăn một cái trứng gà luộc. Trên quầy nào ở Pháp cũng đều có một cái giỏ trứng gà luộc, và một cái thẩu đậu phụng rang muối. Đậu phụng rang muối nhậu với LaVe cũng hết xảy. Có hai trường phái ăn đậu phụng rang muối, trường phái ăn cả vỏ, vỏ đây là cái vỏ trong, da màu đỏ. Và trường phái bóc vỏ. Với tôi cái nào cũng ngon cả. Tất cả cái vị ấy trộn với cái nhẫn, đắng của LaVe sao mà ngon lạ lùng!
Cái nhứt của LaVe là chất tươi (la fraîcheur). Chất tươi, chất mát, không phải là cái lạnh, Chất tươi là cái ta lựa chọn lúc ta thưởng thức. Nó có thề là tùy vào hàn thử biểu, ướp lạnh thế nào, để độ lạnh hạp vào khẩu vị của người uống, cũng tùy vào khí trời, nhiệt độ căn phòng ăn, quán uống. Tay Đầu Bếp nỗi tiếng Ba Sao Michelin Alain Passard của Nhà hàng Arpège, Paris giảng dạy: “Nhiệt độ của Bia khi bắt đầu uống rất quan trọng. Chúng ta nếu biết sử dụng nó đúng chúng ta có thể khai thác mọi khía cạnh khác nhau của Bia đối với những thức ăn khác nhau.”.
Một tay nghề có thể nói đến chất tươi của rượu đỏ hay trắng (rượu vang) để nói đến cái chất thiên nhiên là đất nước nơi cây nho được trồng trọt (cũng như chất quê hương nơi con người) nói chất tươi của rượu là nói đến những vị của quê hương của những cây nho trồng trên ấy, nào là cát có chất đất sét không ? nào là sườn núi có đủ nắng không ? nào là có mùi mận, mùi táo không ? Khi ta nói miệt vườn, quê hương là chùm khế ngọt, nó cũng như vậy, uống ly rượu nho vùng Bordeaux là uống cả quê hương bầu trới Bordeaux… LaVe cũng vậy.
Tại sao ta không quên 33 Việt Nam, làm tại Sài Gòn, vì trong 33 có chất gạo, khi biến thành rượu nó là đế. Bia ở Pháp nó xài thêm bắp.


Bia nhiều vị tươi nhứt la bia mới (Bière primeur). LaVe mới khác với rượu Vin primeur là một bảo đảm vị tươi mát. Rươu đỏ cần thời gian để già, thêm tuổi, thêm tác cho chửng chạc. LaVe cần cái tươi mát, vừa đủ tuổi là đẹp rồi. LaVe primeure hội đủ chất tươi mát, tất cả những vị thơm mát của đồng nội. Đừng lẫn lộn với Bia tháng Ba (Bière de Mars), LaVe Tháng Ba, đã cất ủ cả mùa Đông không còn hương cây đồng cỏ nội nữa. Bière de Noël (gọi là Bia No-ên, LaVe Giáng Sinh) là một loại La Ve mới, vừa đủ tuổi, sung sức, đầy dủ những hương vị của đời.
Ngoài cái tươi mát, để giải khát, LaVe còn có thể hạp khẩu theo các món ăn. Nếu rượu Vang đỏ, trắng hay hồng có thể có đến 6000 chất vị khác nhau giúp cho chúng ta có muôn ngàn cách ráp đặt những cách thức thưởng thức món ăn và rượu. LaVe chỉ có phân nữa thôi. Ngày nay những tay lựa rượu nhà nghề ở những quán rượu và tiệm ăn (sommelier – đây là một cái nghề đặc biệt, những tiệm ăn lớn đều phải có những tay nhà nghề nầy) đều biết phân tách những mùi vị trong LaVe như những mùi lúa chín, mùi đường nấu (caramel), mùi hoa quả từ mùi chuối đến mùi mận, táo và hoa đào… chưa kể những cam những quýt, và cả mùi cỏ cháy để dùng với món ăn nào... Bia Nâu với Chocolat, Bia Vàng với trái cây ...
Ôi thôi muôn hình vạn trạng. Bài nghiên cứu tác giả đi vào chi tiết những món ăn đi chung với tên loại LaVe, viết cho độc giả người Việt mình sẽ bở ngở. Nhưng tôi cũng ráng đưa một thí dụ, một món gỏi tôm thịt tươi mát, uống với một nhụm LaVe mát lạnh, vị đậm đà, rót cho sủi bọt vừa phải, loại Heineken chẳng hạn. Còn nếu quý vị uống một Budweiser nhạt nhẻo, hay một Miller quý vị sẽ thấy chán phèo. Quý vị ăn phở, nhạt và nóng, uống LaVe không hạp, uống nước trà nóng ngon hơn…. Nhưng nói như vậy cái quan trọng khi quý vị ăn và uống cố gắng tìm những hương vị ẩn trong những cáí vị bề ngoài. Vì LaVe và Rượu có nhiều vị Tây nên nhiều món ta không hạp. Ớt, tiêu, tỏi nóng quá, cay quá..., nước mắm mặn quá..., dưa chua chua quá… đều khó hạp.
Ngày nay LaVe đã chiếm một địa vị trên bàn ăn, không còn là ly giải khát của những buổi chiều vàng hay buổi trưa đứng bóng, nóng nực của mùa hè nữa. Đặc biệt là những bửa ăn trưa, vì nhẹ nhàng do hàm lượng rượu ít hơn rượu đỏ.

 LaVe muôn màu muôn vẻ


L’orge (hobbs), lúa mạch để nấu bia phải được rang (torréfier) như rang hột cà phê vậy; và độ rang và thời gian rang sẽ tô màu cho LaVe.
- La De Vàng hay Bia Vàng, Bière Blonde. Màu Blonde, vàng ánh, trong vắt và bóng láng, Bia màu vàng là màu rất thường gặp ở nơi Bia. Nấu (brassée) với lúa mạch vàng nhạt, Bia Vàng có mặt ở mọi nơi trên thế giới và thường là những thương hiệu cột trụ, với tất cả những nhãn  hiệu lớn. Bia Vàng thường là bia giải khát, uống trưa chiều tối. Ít độ rượu, thơm mát, với một vị chát đắng nhẫn nhẹ nhàng. Heineken, 33 export, Carlsberg, Kronenbourg là một vài ví dụ.
Món Ăn hạp : khai vị chung chung, gỏi với tôm thịt, thịt gà, phó mát nhẹ lạt loại đầu bò.
- LaVe Vàng Sẩm, Bia màu thau đồng : Bière Ambrée – Amber. Màu thau đồng đậm, nấu với lúa mạch được rang lâu hơn bia Vàng. Cũng là một bia giải khát, vị đậm hơn Bia Vàng. Ngày nay không được chuộng lắm, chỉ được phổ biến ở các xứ anglô – saxons thôi.
Món Ăn hạp : Gan ngổng, thịt rừng, cá hong khói, pho mát có rau cần tây (persil), tráng miệng có chất caramel. Nói tóm lại những món gọi là có “mùi”.
- LaVe Nâu, Bia Nâu : Bière Brune, lúa mạch được rang đến gần cháy. Bia có màu đi từ màu gạch cua đến đen tuyền. Vì vậy ta tìm thấy trong bia những mùi rang cháy, mùi cà phê, mùi caramel, mùi cacao. Có những loại bia gọi là Vieilles Brunes, những Bà Già Nâu, được cất trong những thùng tô-nô bằng gỗ xưa. Mùi vị chua chua, đắng nhẫn đậm đà, vừa giải khát vừa để lại trong miệng một khẩu vị bất hủ. Thí dụ nỗi tiếng là Bia Guiness.
Món Ăn hạp : những món Á đông có vị mạnh, sò huyết, ốc trai, cá sống, tráng miệng có chất chocolat
– LaVe Trắng : Bia Trắng, Bière Blanche. Bia trắng không nấu với toàn lúa mạch, thường được thêm lúa mì để làm trắng bia. Rất thơm vì có bỏ thêm ngò gai – Coriandre, và võ trái cây.
Món Ăn hạp : đồ biển, cá hong khói hay cá nướng. Tráng miệng với trái cây.


* Theo Blog Nguyễn Sinh